Sağlık

Kolajeni Tanıyalım

 

 

Dr. Ayşegül Çoruhlu

 

Uzun ve güzel bir yaşam planları yaparken kemik, eklem gibi yapıların normal işleyişine katkı sağlamaya yardımcı kolajen dışarıdan takviye edilebilir.


Kolajen, cilt, kemik, eklem gibi dokuların ana yapısal proteinidir ve vücuttaki tüm proteinlerin %25-30'unu oluşturur.1 

Kolajen glisin, prolin, hidroksiprolin ve arginin gibi belirli amino asitleri içerir.2

Kollajen, kemikleri çevreleyen ve onları yüksek darbeli hareketlerin şokundan koruyan çok sıkı bir doku olan kıkırdağın yaklaşık %60'ını oluşturur; dolayısıyla kolajendeki eksilme; eklem, kemik yapının normal işlevinin desteklenmesini azaltır.1

Kolajen ayrıca hücre ve dokuları bir arada tutan tüm düz kas dokularında, kan damarlarında, sindirim sisteminde, kalpte, safra kesesinde, böbreklerde ve mesanede de bulunur. Kolajen saçın ve tırnakların bile ana bileşenidir.2

Kolajen proteini her şeyi bir arada tutan çimentodur.2

Yaşla birlikte kolajen üretimi yavaşlar ve hücre yapıları zayıflar. Cilt incelir ve daha kolay hasar görür, saçlar cansızlaşır, cilt sarkar ve kırışır, tendonlar ve bağlar daha az elastik hale gelir, eklemler sertleşir.2

Yaştan bağımsız olarak, kolajen üretimi; aşırı güneşe maruz kalma, sigara kullanma alışkanlığı, alkol tüketimi, uykusuzluk ve egzersiz eksikliği gibi nedenlerle de düşer.2

Kolajen açısından zengin gıdalar, özellikle de rosto, göğüs eti ve biftek gibi bağ dokusuyla dolu sert et parçaları vardır. Ancak uzun vadeli sağlıklı ve çevresel açıdan sürdürülebilir bir beslenmenin parçası olarak yüksek miktarda kırmızı et tüketimi önerilmemektedir. Kollajen ayrıca tatlı ve tuzlu su balıklarının kemiklerinde ve derisinde de bulunur.2

Kolajen içeren besinlerle beslenmenin cilt veya eklem sağlığına doğrudan fayda sağlayabileceğini gösteren yeterli kanıt yoktur.  Kolajen midede sindirildiğinde amino asitlere parçalanır ve bunlar daha sonra vücudun proteine en çok ihtiyaç duyduğu her yere dağılır. Yine de kolajen üretimini destekleyen birçok gıda genellikle sağlıklı beslenme planının bir parçası olarak önerilmektedir.2

Ağızdan alınan kolajen takviyelerinin vücut tarafından etkili bir şekilde vücuda geçebildiği düşünülmektedir. Kolajen takviyeleri üzerine yapılan araştırmaların çoğu kemik, eklem ve cilt sağlığı ile ilgilidir.2

Uzun, Güzel Bir Yaşam için Cildimiz ve Kolajen

Yaşam tarzı seçimlerimiz ile içsel ve dışsal nedenler, cildimizin, her gün tehdit altında vaktinden önce yaş almasına neden oluyor.3
Donuk, soluk ve yorgun görünüm, vaktinden önce yaşlanmaya başlayan cilt göstergesidir. Kırışıklıklar, göz altı şişkinlikleri, eşit olmayan cilt tonu ile göz çevresi ve yüzde hacim kaybı da yıllara yıllar katan etkiler gösterir.3

Cildin görünümünü iyileştirmek ve korumak için çeşitli besinler ve takviyelerden destek alınabilir. Bu yaklaşımlar içerisinde cildin normal fonksiyonu için gerekli olan* kolajen gibi besin takviyelerinin de kullanımı da yer alır.4

Ağızdan alınan veya cilde doğrudan sürülen uygulamalar, cildin nemini ve sıkılığını arttırmak için tasarlanmıştır. Bununla birlikte, kremlerin cilde nüfuz etme yetenekleri sınırlıdır ve bu da istenen etkinin görülmesini sınırlandırır.4

Öte yandan ağızdan alınan kolajen besin takviyelerinin kolay kullanım avantajlarıyla günlük besin takviyesi olarak cildin fonksiyonunu desteklemek için tercih edilebilirler.4

Uzun, Güzel Bir Yaşam için Kemiklerimiz, Eklemlerimiz ve Kolajen

Kemikleriniz canlıdır ve yaşamınız boyunca sürekli değişir. Kemik dokusu, kalsiyum ve diğer mineraller tarafından güçlendirilen bir protein olan kolajenden oluşan bir bileşimdir.5

Kolajen cildin yanı sıra  kıkırdakta, tendonda, damarlarda, organlarda ve kemikte de bulunur; buna karşın, vücudun kolajen üretimi yaşla birlikte azalma gösterir.6

Her geçen yıl mevcut kolajen miktarının %1,5 kadarıyla kaybolur.7

Bu kayıplara yanlış beslenme, yoğun fiziksel aktivite gibi yaşam tarzı seçimleri, kirli hava ve kalıtımsal yatkınlık gibi nedenler de katkı sağlar.6,7

Uzun ve güzel bir yaşam için cildiniz gibi kemiklerinize de iyi bakmanız gerekir. Güçlü kaslar ve kemikler, yaşlandıkça aktif kalmanız için size en iyi şansı verir.6

Şimdi ve gelecekte kemik sağlığınızın kontrolünü ele almak, daha sağlıklı bir yaşam tarzının bir parçasıdır. Olumlu yaşam tarzı seçimleri yapmak kemiklerinizi güçlü tutmanıza yardımcı olacaktır.6

Uzun ve güzel bir yaşam planları yaparken kemik, eklem gibi yapıların normal işleyişine katkı sağlamaya yardımcı kolajeni dışarıdan takviye edilebilirsiniz.7

Not: Besin takviyeleri, sağlıklı bir beslenme için önemli olan çeşitli gıdaların yerine geçemez.8

*Gıda ve Takviye Edici Gıdalarda Sağlık Beyanı Kullanımı Hakkında Yönetmelik ve Kılavuz (20.04.2023 tarihli resmi gazete).

Referanslar:

1.    Roseane B. Miranda;Patrícia Weimer;Rochele C. Rossi; (2021). Effects of hydrolyzed collagen supplementation on skin aging: a systematic review and meta‐analysis . International Journal of Dermatology
2.    Mandal A. What is collagen? https://www.news-medical.net/health/What-is-Collagen.aspx. Erişim tarihi: Ekim 2023.
3.    Shukla, Vijai & Lad, Vaijnath. (2023). Lifestyle Factors Affect Skin Health. Happi. 72-75.
4.    Pu, S.-Y et al. Effects of Oral Collagen for Skin Anti-Aging: A Systematic Review and Meta-Analysis. Nutrients 2023, 15, 2080.
5.    Royal Osteoporosis Society. Better bone health for everybody.  https://strwebprdmedia.blob.core.windows.net/media/bk1klwye/better-bone-health-for-everybody-easy-print-version.pdf. Erişim tarihi: Ekim 2023.
6.    Reilly et al. Skin collagen through the lifestages: importance for skin health and beauty. Plast Aesthet Res 2021;8:2.
7.    Campos LD et al. Collagen supplementation in skin and orthopedic diseases: A review of the literatüre. Heliyon 9 (2023) e14961.
8.    https://ods.od.nih.gov/pubs/DS_WhatYouNeedToKnow.pdf. Erişim tarihi: Ekim 2023.

Benzer İçerikler